“Niet de arts, maar het lichaam geneest de ziekte” (Hippocrates)

Als geneeskundestudent of arts heb je dit beroep gekozen om mensen te helpen, beter te maken. Als het lichaam alle ziekte zou genezen, hebben wij als artsen dan nog wel werk? Toch zit er zeker waarheid in deze quote. Als arts kan je maar zoveel doen als de medische wetenschap reikt. Dat het menselijk lichaam complex is, besefte ik weer eens voor de zoveelste keer tijdens mijn stage in het ziekenhuis.

Een ingewikkelde situatie

Tijdens die stage word ik als consulent van de geriatrie bij een zeer kwetsbare man gevraagd. Hij ligt inmiddels al ruim 70 dagen in het ziekenhuis. Hij is geopereerd aan darmkanker en deze operatie en de ziekenhuisopname zijn niet zonder complicaties verlopen. Aan de buik moest hij twee keer geopereerd worden; inmiddels geneest de wond nu goed. Maar daarnaast heeft de man een zeer slecht hart, slechte nieren en ook nog slechte longen. Elke keer als de nieren meer vocht nodig hebben, kan de pompkracht van het hart dit niet aan en blijft er vocht achter zijn al slechte longen zitten. Door het afdrijven van vocht met medicatie, gaan de nieren weer slechter functioneren. Een vicieuze cirkel. Ik overleg met de geriater: Wat kunnen we deze man bieden?

Op het gebied van de chirurg is de patiënt stabiel; wat betreft zijn darmkanker zou meneer nog een tijd kunnen leven. Tijd is relatief, want zijn prognose is ongeveer 1 tot 1,5 jaar. Dat lijkt hem niet gegund: als hij al stabiel het ziekenhuis zou verlaten zou hij nog ongeveer drie maanden moeten revalideren om ‘op te knappen’. Maar op zijn oude niveau zal hij nooit meer komen.

Wat te doen?

In een overleg met alle betrokken specialisten (chirurg, longarts, cardioloog, nefroloog en wij) legt de geriater de situatie uit. Het lijkt alsof we het wel weten, maar nog niet willen toegeven (de cardioloog oppert nog de mogelijkheid van een hartoperatie…). We concluderen dat we in de tijd die meneer nog gegund is, we hem geen genezing meer kunnen geven, maar wel kwaliteit van leven. De chirurg overlegt met de patiënt en zijn familie. Er zal gekeken worden naar een hospice of een plek in het verpleeghuis. Daar zal hij de juiste zorg buiten het ziekenhuis kunnen krijgen. Hoewel deze boodschap veel emoties oproept, lijkt er berusting te komen over de man.

Soms is genezing berusting. Niet de arts, maar het lichaam geneest de ziekte (Hippocrates).


Deze blog is geschreven door Kylie Soulje. Zij is aios ouderengeneeskunde en ambassadeur voor Ouderengeneeskunde.NU. Lees hier waarom zij voor dit medisch specialisme koos. Kylie ruimt graag tijd in voor een persoonlijk gesprek met geneeskundestudenten en basisartsen die geïnteresseerd zijn in het specialisme ouderengeneeskunde. Interesse? Mail Kylie!